معنی فن

فن دستگاهی دوار است که دارای یک یا چند ردیف پروانه پره دار است که با دریافت انرژی مکانیکی یک جریان پیوسته از هوا تولید می کند. کار فن وارد کردن هوای تازه و سالم و خارج کردن هوای آلوده و دارای گرد و غبار می باشد. البته امروزه از فن برای خنک کردن دستگاه ها و ماشین آلات نیز استفاده می شود.

در کل فن ها به منظور سه فعالیت مورد استفاده قرار می گیرند: کشیدن هوا، دمیدن هوا و یا گردش هوا. گردش هوا توسط  فن به وسیله چرخش پره هایی که با موتور یا توربین حرکت داده می شوند انجام می گیرد. نیروی مورد نیاز فن ها برای حرکت، اکثرا توسط موتور الکتریکی تامین می شود اما از منابع دیگری مانند موتور هیدرولیکی و موتور احتراق داخلی نیز ممکن است استفاده شود. فن ها نقطه مقابل کمپرسور هستند و با حجم بالا و فشار کم به تولید جریان هوا می پردازند اما کمپرسورها دقیقا بر عکس عمل می کنند.

اجزای فن

فن داری اجزایی می باشد که هر کدام وظیفه مخصوص به خود را دارند و تمامی این کارها به عملکرد صحیح فن ختم می شوند. اجزای فن عبارتند از:

  1. تسمه
  2. پولی
  3. یاتاقان
  4. الکتروموتور
  5. شفت
  6. پروانه
  7. بدنه

انواع فن

فن ها دارای طراحی های متنوعی می باشند. بسته به ویژگی های هر فن می توان در صنایع و وسایل مختلف از آن ها استفاده کرد. در سیستم های الکتریکی می توان فن را در وسایلی مانند کامپیوتر یافت که وظیفه اش خنک کردن مدارهای داخلی می باشد. در خانه و لوازم خانگی می توان در وسایلی مانند سشوار آن را مشاهده نمود. فن ها همچنین در حرکت هوا نیز کاربرد دارند و یک مثال برای این مورد موتور خودرو می باشد.

انواع فن

انواع فن

به هر حال انواع مختلفی فن در وسایل و تجهیزات متفاوت موجود می باشند. طبق یک دسته بندی کلی می توان فن ها را از نظر کاربرد و از نظر جهت جریان هوا تقسیم بندی نمود. فن ها از نظر کاربرد به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می شوند. از نظر جریان هوا نیز به سه دسته جریان محوری، سانتریفیوژ و جریان متقاطع تقسیم می شوند که در زیر به شرح هر یک از آن ها می پردازیم:

انواع فن از نظر جهت جریان هوا

فن های مورد استفاده در جریان هوا عبارتند از:

فن های جریان محوری

این نوع فن یک فن صنعتی است که در لاتین Axial fan نامیده می شود. در فن های جریان محوری جریان هوا موازی با محوری که پروانه ها دور آن می چرخند، می باشد. فن های محوری جریان هوا را در امتداد محور فن تولید می کنند که نام آن ها هم از این عمل برگرفته شده است. عملکرد این فن به این صورت است که از پروانه و تیغه هایی استفاده می کند تا هوا را درون خود بکشد و سپس فن جریان هوا را در همان جهت تولید می کند. این فن ها با وجود مصرف کم انرژی، بازده بالایی در حدود 70 الی 80 درصد دارند.  فن های محوری با توجه به فریم دستگاه و نوع پروانه خود دارای سه دسته متفاوت می باشند که عبارتند از: فن پروانه ای، فن لوله محوری، فن پره محوری.

فن‌های سانتریفیوژ

این فن یک دستگاه برای حرکت هوا با زاویه 90 درجه است که فن سنجابی یا اسکرال نیز نامیده می شود. فن سانتریفیوژ دارای یک قطعه متحرک به نام پروانه است که دارای یک محور مرکزی و در اطراف آن تیغه ها قرار دارند. جریان هوا در این نوع فن ها با نیروی گریز از مرکز جابه جا می شود و هوا به صورت چرخشی در جهت عمود بر محور گردش فن به سمت خارج تخلیه می شود که تمام این عملیات با کمک نیروی گریز از مرکز انجام می گیرد. به طور کلی فشار هوای خروجی فن سانتریفیوژ بالا ولی حجم هوا در مقایسه با فن محوری کمتر می باشد. کاربرد این نوع فن ها در سیستم های کانال کشی شده یا فشار بالا می باشد. فن سانتریفیوژ با توجه به پروانه ای که در آن ها به کار گرفته شده است به سه دسته تقسیم می شوند: فن های سانتریفیوژ با پروانه خم به عقب (بکوارد)، فن های سانتریفیوژ با پروانه خم به جلو (فوروارد)، فن های سانتریفیوژ با پروانه شعاعی (رادیال).

فن های جریان متقاطع

این فن با نام های فن لوله ای، مماسی یا تیوبی نیز شناخته می شود که برای ایجاد تهویه مطبوع به طور گسترده ای استفاده می شود. این فن ها مجهز به پره های خمیده رو به جلویی که درون یک محفظه گردابی قرار دارند می باشد. طول فن نسبت به قطر آن زیاد است. جریان هوا در سر تا سر پروانه به صورت متقاطع حرکت می کند و دو بار از پره ها می گذرد. این هوا بعد از برخورد با تیغه ها فشار بالا را ایجاد می کند. این فن ها بیشتر در خشک کننده های کارواش یا هیتر برقی، خشک کن دستی و … کاربرد دارند اما در هتل ها، ساختمان های فروشگاهی، خدماتی و اداری کاربرد بیشتری دارند.

انواع فن از نظر کاربرد

فن ها از نظر کاربردی که دارند به دسته های زیر تقسیم می شوند:

فن خانگی

سایز فن خانگی نسبت به صنعتی کوچک تر و ساختارشان نیز ساده تر است. فن خانگی دارای تعداد پره های دو به بالاست. هواکش توالت، آشپزخانه و دستشویی در این دسته قرار می گیرند. حتی در ساختمان های اداری نیز برای پاکسازی هوا از فن خانگی استفاده می شود. این فن ها برای تهویه هوای ساختمان به کار می روند و هوای آلوده را از فضا خارج می کنند. اجزای تشکیل دهنده هواکش خانگی شامل الکتروموتور، قاب خارجی و پروانه می باشد. این فن ها خود انواع مختلفی دارند:

فن خانگی پروانه ای

ساده ترین فن خانگی مدل پروانه است. این فن به صورت مستقیم با غیر مستقیم به موتور وصل می شود و دارای 3 تا 6 پره است که از جنس فلز یا پلاستیک می باشند.

فن خانگی پره محوری

این مدل نسبت به بقیه مدل ها دارای پره های بیشتری می باشد.

فن خانگی لوله محوری

این فن تقریبا شبیه به مدل پروانه ای کار می کند با این تفاوت که پروانه و الکتروموتور آن درون محفظه استوانه ای قرار می گیرند. استفاده از این فن ها بیشتر در صنعت می باشد.

فن صنعتی

این فن یکی از اساسی ترین نیازهای محیط صنعتی می باشد که وظیفه آن خارج کردن هوای آلوده به دود و گاز و گرما می باشد. چون در صنعت اکثر تجهیزات و ماشین ها گرما و آلاینده تولید می کنند به هواکش صنعتی برای تهویه هوا و محافظت از سلامت کارکنان خود نیازمندند. فن صنعتی دارای دو نوع محوری و گریز از مرکز می باشد. هواکش صنعتی محوری خود داری 4 مدل دیواری، سقفی، پوششی و کانالی است. این فن ها هم مانند فن های خانگی از اجزای قاب، الکتروموتور و پروانه تشکیل شده اند اما موتور آن دارای قدرت بیشتری است چون باید حجم بیشتری از هوا را جابه جا کند. فن های سانتریفیوژ از رایج ترین فن های مورد استفاده در صنعت می باشند.

اگزاست فن (Exhaust Fan)

اگزاست فن (Exhaust Fan)

اگزاست فن (Exhaust Fan)

اگزاست فن یکی از انواع فن هایی است که در زدودن آلودگی ها و از بین بردن گرمای محیط، تهویه هوا و ایجاد یک محیط مطبوع  موثر می باشد. تفاوت این فن با بقیه انواع در این است که در این نوع فن به جای دمیدن هوا توسط دستگاه، هوا کشیده می شود و از محیط خارج می شود. ساده ترین و آشناترین نوع این فن ها در آشپزخانه به کار می رود. این فن ها در محیط های صنعتی اما با قدرت بیشتری به کار می روند، فن های پر قدرت صنعتی دارای قدرت مکش بالا در حدود 1400CFM می باشند. اگزاست فن به دو صورت طراحی می شود: گردش هوا و یا خروج هوا. اگر اگزاست فن در گردش هوا استفاده شود، هوا بعد ازاینکه فیلتر شد به محیط برمی گردد.

انواع اگزاست فن

اگزاست فن از نظر نوع طراحی به سه دسته تقسیم می شود:

  1. سقفی
  2. آکسیال
  3. یوتیلیتی

همچنین در یک دسته بندی دیگر با توجه به نوع فن به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

  1. آکسیال
  2. سانتریفیوژ

کاربرد های اگزاست فن

کاربرد اگزاست فن در گاراژ و کارگاه: در کارگاه و گاراژ به دلیل انجام فرآیندهای مختلف، ایجاد بوهای نامطبوع و آلودگی هایی که در نتیجه کار با مواد شیمیایی تولید می شوند نیاز به اگزاست فن آشکار می شود. به خصوص در زمان هایی که افراد با موادی مانند محلول ها کار می کنند که تنفس آن ها خطرناک است باید از یک اگزاست فن برای راحتی و ایمنی افراد استفاده نمود.

 

کاربرد اگزاست فن در ماه های گرم سال: در ماه های گرم سال که هوای داخل گرم شده است با نصب یک اگزاست فن می توان این هوای گرم و مانده را بیرون کشید. بیرون کشیدن هوای گرم و وارد کردن هوای بیرون به درون فضا در ایجاد هوای تازه و مطبوع موثر است. اگزاست فن در این مورد می تواند یک مکمل یا جایگزین مناسب برای سیستم های تهویه باشد.

 

کاربرد اگزاست فن در محیط بیرون: علاوه بر کابرد خانگی و درون منزل، می توان از اگزاست فن ها در محیط های خارج از منزل مانند آزمایشگاه ها، انبار های بزرگ، فروشگاه ها و … استفاده نمود. از اگزاست فن در این محیط ها برای مواردی مانند دور کردن مواد خطرناک، تهویه هوای سنگین آشپزخانه ها و از بین بردن گازهای بیهوش کننده در اتاق عمل و … استفاده می شود.

 

کاربرد اگزاست فن در حمام و دستشویی: در این محیط ها از اگزاست فن استفاده می شود تا با بیرون راندن هوای مرطوب از رشد قارچ ها و کپک ها جلوگیری نمود.

جت فن Jet Fan چیست؟

جت فن ها دسته ای از فن های محوری (آکسیال)  هستند که به دلیل استفاده از آلیاژی مخصوص در پروانه ها و فرم خاص بدنه می توانند با سرعت دورانی بالا، حجم هوای زیادی را در فشار استاتیکی بالا جابه جا نمایند. این ویژگی باعث شده است که از جت فن ها در شرایطی که فضا مانند پارکینگ یا تونل کوچک است اما نیاز به هوادهی بالا دارد استفاده شود. قطعات جت فن شامل: الکتروموتور، بدنه و پروانه اصلی می باشند.

جت فن Jet Fan

جت فن Jet Fan

فن ترانسفورماتور

فن ترانسفورماتور نوعی فن است که به طور ویژه برای خنک کردن انواع ترانسفورماتور استفاده می شود. ترانسفورماتور دستگاهی است که قدرت تحمل جریان های بسیار بالا را دارد و از اتلاف انرژی در شبکه قدرت جلوگیری می کند، عبور جریان های مکرر از آن باعث گرم شدن و بعد از گرم شدن های مکرر سوختن دستگاه می شود پس خنک سازی برای یک ترانسفورماتور بسیار ضروری است. فن ترانسفورماتور القای الکترومغناطیسی بین دو یا چند سیم پیچ را انجام می دهد.عملکرد این دستگاه به این صورت است که جریان الکتریکی را از یک سیم پیچ به سیم پیچ های دیگر منتقل کند و در نهایت دمای دستگاه را پایین می آورد. این فن ها در نزدیکترین مکان به ترانسفورماتور و دور از نور خورشید باید نصب شوند.

خرید فن های مکش از آریان ساز

شرکت آریان ساز یک شرکت پیشرو در زمینه تولید انواع فن های خانگی و صنعتی می باشد. این شرکت با داشتن سابقه چندین ساله در زمینه طراحی و ساخت انواع فن مکش محصولاتی با کیفیت و قیمت مناسب در اختیار مشتریان محترم قرار می دهد. با مراجعه به وب سایت آریان ساز می توانید انواع محصولات ما را مشاهده و اطلاعات لازم را در مورد کیفیت آن ها به دست آورید.

سوالات متداول در مورد فن

قیمت نصب فن در بازار چه قدر است؟

چند عامل در تخمین قیمت موثرند. اولین عامل به فن مورد نیاز که خانگی یا صنعتی است مربوط می شود. سپس محل نصب می باشد که بسته به انتخاب محل مورد نظر هزینه ها متفاوتند. همچنین نوع فن نیز بسته به اینکه از چه نوعی می باشد متفاوت است مثلا نصب فن سانتریفیوژ با محوری قیمت های یکسانی نخواهند داشت.

مزایای استفاده از فن چیست؟

هدف فن ایجاد هوای سالم و به دور از آلودگی می باشد. با نصب فن می توان به مهم ترین هدف آن یعنی تهویه مطبوع رسید.

آیا صدای فن ها با هم فرق دارد؟

بله. صدای هر فن با دیگری متفاوت است و هر فن دارای صدای خاص خود می باشد. در هنگام انتخاب و خرید فن به میزان صدای تولیدی آن دقت نمایید.

بهترین فن برای دستشویی کدام است؟

بهترین فن برای دستشویی فنی است که دارای قدرت مکش کافی باشد. فن های ضعیف قدرت کافی برای تخلیه رطوبت و بوی نامطبوع هوا را ندارند. در نتیجه بر روی فن فشار زیادی وارد می شود که باعث فرسودگی و آسیب رسیدن به آن می شود.

تفاوت فن دمنده و فن مکنده چیست؟

فن دمنده و فن مکنده

فن دمنده و فن مکنده

 

این دو فن به لحاظ کارکرد شباهت های زیادی با هم دارند و هدف هر دو به گردش و تهویه هوا ختم می شود  اما از نظر فنی با هم تفاوت هایی دارند. تفاوت اصلی این دو فن از لحاظ به گردش در آوردن هوا می باشد. مکنده دستگاهی الکتریکی است که هوا را به حرکت در می آورد اما دمنده یک دستگاه مکانیکی است که از یک هواکش تشکیل شده است و این هواکش هوا را به یک نقطه یا مکان خاص هدایت می کند. تفاوت های دیگری از این دو شامل موارد زیر می باشند:

  • یک مکنده هوا را در اطراف یک اتاق یا فضایی که نصب شده است به گردش در می آورد اما دمنده فقط در یک حهت و نقطه خاصی قرار می گیرد.
  • فن دمنده حجم گاز را در یک فشار متوسط به جریان در می آورد اما مکنده مقدار زیادی گاز را در فشار کم حرکت می دهد.
  • دمنده ها از لحاظ اندازه از مکنده ها بزرگ تر می باشند.
  • دمنده ها قادر به تولید حجم بالایی از هوا با افزایش متوسط فشار می باشند اما در مکان مشخصی قرار می گیرند و مانع از کاهش حجم هوا می شوند اما مکنده در فرآیند تهویه هوا حجم هوا را کاهش می دهد.
  • مکنده دارای یک چرخ با تیغه های کوچک و پوششی به سمت لبه برای هدایت جریان هوا، انواع هواکش های جریان محوری، هواکش های جریان مقابل و سانتریفیوژ می باشند اما فن دمنده دارای فن، ورودی و خروجی و پوشش بیرونی می باشد.
  • نسبت فشار در دمنده ها از 1.1 تا 1/2 متغییر است اما در مکنده ها نسبت فشار زیر 1/1 است.

نصب، راه اندازی و نگهداری

تمامی کارهای مربوط  به نصب، نگهداری و راه اندازی باید توسط نیروهای متخصص انجام شود. برای نصب و راه اندازی فن ها، رعایت مقررات الزامی پیشگیری از حادثه و تمامی قوانین دیگر شامل طب کار و ایمنی باید انجام شوند. برای نگهداری فن و بالا بردن طول عمر آن باید به نکات زیر دقت نمایید:

  • برای نصب، نگهداری و تنظیم فن باید طبق دستورالعمل های دفترچه راهنما عمل شود به همین منظور حضور سرویس کار مجاز تولید کننده ضروری می باشد.
  • راه اندازی و تعمیرات باید توسط سرویس کاران مجاز و انتخاب شده توسط تولید کننده انجام پذیرد.
  • تعمیرات و تنظیمات باید در هنگام خاموشی انجام شوند واتصال فن باید از برق قطع شود.
  • قطعات استفاده شده برای تعمیر فن باید توسط شرکت تولید کننده ارائه شده باشد و به بیان دیگر قطعات مورد استفاده باید اصل باشند تا ویژگی های کیفی مورد نظر را داشته باشند.

روش آزمایش عملکرد فن

اندازه گیری مقدار هوا به طور مستقیم امکان پذیر نیست و این کار بر اساس مبانی استاندارد اندازه گیری فشار استاتیک، دینامیک و سرعت در مسیر ورود و خروج هوا از فن  انجام می پذیرد. برای بدست آوردن مقدار هوا از معادلات و روابط مربوط به گذر سیال و روابط مربوط به جریا ن و فشار استفاده می شود. سپس منحنی عملکرد فن با توجه به میانگین نقاط عملکرد آن ترسیم می شود. سپس منحنی عملکرد سیستم، مقدار فشار و هوادهی که فن قرار است در آن مشغول به کار باشد با منحنی بدست آمده برخورد داده و مقایسه انجام می پذیرد.

داکت فن چیست؟

داکت فن یک سیستم فن دار است که با تیغه های کوچک دور بسیار بالایی دارد. داکت فن در موتور جت به کار می رود و حس اطمینان یک پرواز خوب را به وجود می آورد. داکت فن درواقع یک کپی از توربین می باشد با این تفاوت که نیروی مورد نیاز برای ایجاد چرخش در توربین توسط هوای فشرده و سوخت تامین می شود اما در داکت فن این نیرو از طریق باتری و موتور الکتریکی تامین می شود. از داکت فن در موتور جت سوختی استفاده می شود. هوای خروجی که به وسیله فن ایجاد می شود باعث ایجاد نیروی رانش برای پرواز جت است که معمولا در جت های جنگنده الکتریکی به کار می رود.

داکت فن یک سیستم فن دار

داکت فن یک سیستم فن دار

هاب فن چیست؟

هاب فن در سیستم کامپیوتر به کار می رود. زمانی که تعداد کانکتورهای مادربرد نمی تواند جوابگوی نیازها باشد به وسیله هاب فن می توان تعداد این کانکتورها و یا سوکت ها را افزود. هاب فن های متفاوتی برای انواع فن ها به کار می روند که به مدیریت بهتر سیستم کولینگ کیس کامپیوتر کمک می کند. این یک راهکار مناسب برای مادربردهایی با سوکت فن کم تعداد است. در واقع هاب فن یک جعبه تقسیم است که برای تامین توان مصرفی فن های خنک کننده به منظور تهویه بهینه قطعات سخت افزاری و در اختیار گذاشتن تعداد سوکت مورد نیاز برای توسعه سیستم کولینگ کامپیوتر به کار می رود.

آکسیال فن چیست؟

نام دیگر فن آکسیال فن محوری می باشد که باعث می شود هوا در یک محور به موازات محوری که تیغه ها دور آن می چرخند تولید شود. فن آکسیال جریان هوایی پر حجم اما کم فشار را تولید می کند. پنکه های خانگی، فن رادیاتور ماشین و بسیاری از فن های صنعتی همگی از نوع آکسیال می باشند. تعداد موتورهای هواکش در فن های خانگی یک عدد می باشد اما در مصارف صنعتی ممکن است از یک عدد بیشتر باشند.

5/5 - (4 امتیاز)