پشم سنگ به عنوان یک ماده ساختمانی کاربرد فراوانی دارد. این ماده اگر چه دارای کاربردهای مشابه پشم شیشه است اما از نظر مواد اولیه و کارایی تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد. در این مقاله به بررسی این ماده می‌پردازیم.
پشم سنگ چیست؟
“پشم سنگ” یک عایق بسیار عالی است که از الیاف معدنی تشکیل شده است. دلیل انتخاب این اسم برای آن، مواد اولیه تشکیل دهنده پشم سنگ یعنی سنگ بازالت می‌باشد. این سنگ باقی مانده فعالیت‌های آتشفشان ها می‌باشد و در گروه سنگ‌های آذرین قرار دارد. از پشم سنگ در صنایع مختلفی مانند ساختمان‌سازی استفاده می‌گردد. این محصول مزایای فراوانی دارد که در ادامه به بررسی دقیق‌تر آن‌ها می‌پردازیم.
شکل 1. پشم سنگ چیست؟
نحوه تولید پشم سنگ
برای تولید “پشم سنگ“، باید سنگ بازالت در دمای 1500 درجه سانتی گراد ذوب شود و با استفاده از تکنولوژی و روش‌هایی خاص آن را به الیاف بسیار ریز با قطر میکرونی تبدیل می‌کنند. تمام مواد اولیه تشکیل دهنده پشم سنگ از سنگ بازالت تشکیل شده است و تنها 3 درصد مواد اولیه به روغن‌ها و سایر مواد مورد نیاز برای فرم‌دهی الیاف به محصول اختصاص داه می‌شود.
مواد تشکیل دهنده پشم سنگ
مهم‌ترین ماده خام و طبیعی تشکیل دهنده پشم سنگ، بازالت است که درصد کمی از ماده‌ای به نام سرباره نیز در آن وجود دارد که همان ضایعات کوره بلند ذوب آهن است. علاوه بر این زغال سنگ‌هایی که برای سوخت از آن‌ها استفاده می‌شود و کک نام دارند را وارد می‌کنند که سراسر آن جریان هوا در حال وزش روی کک‌هایی است که در حال سوختن می‌باشند.
در این شرایط افزایش دمای کوره به بیش از 1600 درجه سانتی گراد رسیده و گدازه‌های سنگ‌های بازالت و سرباره کف کوره ته نشین می‌شود. این گدازه‌ها در یک گرداننده دوار که به سرعت در حال چرخش است جاری می‌شوند. در اینجاست که این گدازه‌ها به صورت الیاف طویل و باریک در می‌آیند و با هوادهی یک کوره هوای سرد خنک می‌شوند.
شکل 2. مواد تشکیل دهنده پشم سنگ
مشخصات پشم سنگ
- نقطه ذوب آن حدود 1300 درجه سانتی گراد است.
- دارای چگالی 40 کیلوگرم بر متر مکعب و از پشم شیشه سنگین‌تر است.
- نرخ جذب آب در آن برابر با 0.12 کیلوگرم بر مترمکعب است که در مقایسه با پشم شیشه کمتر می باشد.
- پشم سنگ برای طیف وسیعی از فرکانس‌ها، ضریب جذب صوت بالایی دارد و در فرکانس‌های پایین‌تر با افزایش ضخامت در دانسیته‌های ثابت میزان جذب صوت بالاتر می رود.
- توان تحمل درجه حرارت‌های 750 درجه بالای صفر تا 30 درحه زیر صفر است.
- به دلیل ساختار خود توان انتقال حرارتی پایینی دارد.
- سرعت گرمادهی آن 20 درجه سانتی گراد است.
- ساختار و چینش پشم شیشه تصادفی و بدون هیچ نظم و ترتیبی است اما الیاف در پشم شیشه عمدتا در ردیف‌هایی منظم روی هم قرار می‌گیرند.
- پشم سنگ با دارا بودن استانداردهای بین‌المللی و با توجه به کلر بسیار پایینی که در آن وجود دارد، اثر خوردگی بر فلزات ندارد.
انواع پشم سنگ
پشم سنگ در انواع مختلفی مانند خام و فله‌ای، پتویی، تخته‌ای، لوله‌ای و لحافی تولید می‌گردد. در ادامه به بررسی انواع پشم سنگ و کاربرد آن‌ها می‌پردازیم.
کاربرد انواع پشم سنگ
عایق پشم سنگ دارای کاربردهای فراوانی در صنایع امروزی است، به طوری که 44 درصد عایق‌های به کار رفته در صنایع مختلف و ساختمان‌ها را تشکیل می‌دهد. این عایق‌ها در 5 نوع تولید می‌شوند و هر کدام برای بعضی صنایع حیاتی هستند که عبارتند از:
پشم سنگ تخته‌ای
یکی از پرکاربردترین انواع پشم سنگ، نوع تخته‌ای است که در صنایع مختلفی از جمله ساختمان سازی به عنوان عایق صوتی – حرارتی برای سقف، کف و دیوارها، صنایع کوره سازی، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی به کار می‌رود. این محصول در ضخامت‌های مختلف تولید و استفاده می‌گردد.
پشم سنگ فله‌ای
این پشم سنگ برای عایق صوتی و حراتی به کار برده می‌شود و روند تولید آن به صورت پشم سنگ خام می‌باشد. از این پشم سنگ برای پر کردن فضاهایی که شکل هندسی منظم ندارند استفاده می‌شود.
شکل 3. پشم سنگ فله‌ای
پشم سنگ لحافی
از دیگر انواع پشم سنگ است که به صورت رولی تولید می‌گردد و حتی بدون روکش یا روکش آلومینیومی، کاغذ کرافت و … ارائه می‌شود. این پشم سنگ دارای انعطاف متوسطی است که برای عایق کاری سقف ساختمان، سوله، سقف کاذب، دیوار، کانال تهویه هوا و به طور کلی سطوحی با خمیدگی کم استفاده می‌شود.
پشم سنگ پتویی
برای تولید این عایق از هیچ عامل پیوندی استفاده نمی‌شود. برای عایق کاری ماشین آلات، تجهیزات صنعتی، لوله‌های قطور و … به عنوان یک عایق صوتی-حرارتی ضروری است.
پشم سنگ لوله
این پشم سنگ برای عایق کاری لوله‌ها در تاسیسات مختلف استفاده می‌شود. تولید آن در قطر استاندارد لوله‌های موجود در بازار و با ضخامت‌های متفاوت انجام می‌شود.
مزایا و معایب استفاده از پشم سنگ
همانطور که تا اینجا متوجه شدید استفاده از پشم سنگ در موارد زیادی ضروری است و در حفظ محیط زیست و سلامت انسان تاثیر فراوانی دارد.
- این الیاف دارای تحمل دمای بیشتری نسبت به عایق‌های دیگر است و موارد استفاده از آن نیز گسترده‌تر است.
- مقاومت در برابر آب و رطوبت از دیگر ویژگی‌ها‌ی سنگ پشم است.
اما با وجود تمامی مزایای آن، امروزه محققین پی برده‌اند که در مواجه شدن با گرد و غبار و الیاف مواد لیفی مانند پشم سنگ، پشم سرباره یا پشم شیشه، مشکلاتی را برای انسان یا حیوانات ایجاد می‌کند. به همین دلیل در کشورهای زیادی قوانین سختگیرانه برای ایمنی در به کارگیری این مواد و تولید آن‌ها مقرر شده است. شرکت‌های مختلف نیز در تلاشند که با تولید محصولاتی با کیفیت برتر، اثرات بهداشتی کمتر و ثبات زیستی پایین تر از این عوارض بکاهند.
در رابطه با تاثیرات پشم سنگ بر روی سلامتی، آزمایش‌های بلند مدتی نیاز است که مضر بودن آن تایید شود، اما به طور کلی مضر بودن آن کمتر از پشم شیشه است. البته در صورت تماس طولانی باعث ایجاد حساسیت‌های پوستی، سوزش چشم و … می‌شود.
شکل 4. مزایا و معایب استفاده از پشم سنگ
روش نصب پشم سنگ
همانطور که دیدید پشم سنگ انواع متفاوتی دارد که هر کدام روش نصب و اجرای خاصی دارند. برای نمونه روش نصب پشم سنگ تخته‌ای به صورت زیر است:
- ابتدا باید از تمیز و سالم بودن دیوار اطمینان حاصل کرد، زیرا وقتی زیر کار قرار گیرد دیگر دسترسی به آن سخت خواهد بود.
- سپس باید سطح مورد نظر از نظر پستی و بلندی کاملا صاف و تخت شود.
- در این مرحله شیارهایی را برای نگهداری پشم سنگ و محکم کردن هرچه بهتر آن به سطح مورد نظر نصب می‌کنند.
- سپس نوبت به نصب پشم سنگ با استفاده از چسب می‌رسد. چسب با ترکیب مشخص را آماده می‌کنند. مقدار مناسب و کافی از چسب در سطح پشتی پشم سنگ اعمال می‌کنند. بعد از قرار دادن پشم سنگ روی سطح مورد نظر ضربه‌هایی پیوسته به آن زده می‌شود تا از اتصال آن‌ها اطمینان حاصل کرد.
- بعد از نصب پشم سنگ، آن‌ها را بررسی کرده و از تراز بودن و عدم ناهمواری آن‌ها اطمینان پیدا می‌کنند.
- برای عایق کاری بهتر با استفاده از درزگیرهای مخصوص تمام درزها و شکاف‌های بین صفحات پشم سنگ را می‌پوشانند.
- در نهایت با توجه به نوع پروژه، ممکن است لازم باشد برای تثبیت و محکم کردن هر چه بیشتر پشم سنگ تخته‌ای از پیچ استفاده کنند.
ثبت ديدگاه