یکی از مواردی که قبل از انجام پروژه باید به تایید سازمان مقررات ملی ساختمان برسد ابعاد استاندارد سوله می‌باشد. مهم‌ترین بخش‌های سوله که روی قیمت سوله نیز تاثیر مستقیم دارد ابعاد دهانه سوله می‌باشد که باید طبق استانداردهای ارائه شده برای انواع سوله‌ها تعیین شود. در این مقاله در مورد دهانه سوله و ابعاد استاندارد آن صحبت خواهیم کرد.
منظور از دهانه سوله چیست و انواع سوله با توجه به دهانه آن
همانطور که قبلا بیان کردیم سوله‌ها سازه‌های فلزی هستند که سقف‌های شیبداری دارند. ساختمان‌های پیش ساخته فولادی که برای مصارف متعددی استفاد می‌شوند، سوله نام دارند. منظور از دهانه سوله مسیر ورود به سوله و خروج آن است که اندازه آن با توجه به ابعاد، اندازه و ارتفاع سوله مشخص می‌شود.
سوله به لحاظ قرارگیری دهانه دارای انواع گوناگونی است
- سوله قوسی
- سوله با یک دهانه به شکل 88
- سوله با بیش از یک دهانه (2 و یا بیشتر) که به شکل 88، یا 888 یا 8888 می باشد.
- سوله با 2 دهانه به صورت 8
- سوله چندضلعی
دهانه سوله و انتخاب ابعاد مناسب برای آن
موارد مختلفی مانند کارگاه‌های تولیدی و کارخانجات مختلف توانسته‌اند با استفاده از سولههای سبک و ارزان قیمت، کسب و کار خود را بدون اینکه به ساخت بناهای پرهزینه نیاز داشته باشند رونق بخشند. همچنین از نظر سهولت و سرعت اجرا، ساخت سوله خاص و متمایز است که کمتر می‌توان مشابه آن را پیدا کرد. انتخاب مصالح مناسب و استاندارد و استفاده از شیوه‌های مهندسی نوین برای ساخت سوله از موارد دیگری است که این سازه مدرن، مفید و کاربردی را در صدر لیست پرکاربرد‌ترین بناهای سازه مهندسی قرار داده است.
اما در این میان توجه کردن به ابعادی که در ساخت سوله به کار می‌رود، یکی از مهم‌ترین مواردی است که در چنین پروسه‌‌ای باید آن را در نظر گرفت. ارتفاع سوله که در بخش کناره و تاج تا اندازه سطح مورد نظر است و از همه مهم‌تر دهانه سوله موارد متنوع و با اهمیتی می‌باشند که ساخت سوله را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
دهانه سوله و فاکتورهای موثر در آن
اینکه مهندسین برای ساخت دهانه سوله چه ابعادی را باید انتخاب کنند وابسته به موارد مختلفی است. در ادامه این مقاله برخی از مهم‌ترین این موارد را بیان میکنیم:
نوع کاربری و تاثیر آن بر دهانه سوله
از مهم‌ترین مواردی که بر ابعاد دهانه سوله تاثیر می‌گذارد، نوع کاربری آن است. ناگفته پیداست سوله ای که برای یک کارگاه معمولی تولیدی یا بسته بندی ساخته می‌شود، نیاز به دهانه ای با ابعاد بسیار بزرگ نداشته و آن را می‌توان با حداقل ابعاد دهانه مورد نیاز هم طراحی کرد. اما زمانی که می‌خواهیم از سوله برای نگهداری و انبار اقلامی با حجم زیاد و اندازه‌های بزرگ استفاده کنیم، انتخاب دهانه با ابعاد بزرگ اهمیت بیشتری پیدا میکند.
علاوه‌براین سازه‌هایی که برای آشیانه هواپیما، هلی کوپتر، تانک و دیگر ادوات و ماشین‌های نظامی کاربرد دارد، نیازمند دقت بالا در انتخاب اندازه دهانه سوله می‌باشد. به صورتی‌که در هنگام استفاده با مشکل روبرو نگردد. در مورد سوله آشیانه هواپیما باید توجه کرد که اندازه دهانه در این نوع سوله در هر دو مورد طول و عرض بزرگ است، در غیر این صورت سوله کاربردی نخواهد بود. سوله‌هایی که دارای کاربریهای متفاوت هستند، مانند سوله موقت برای امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه و بلایای طبیعی نیز، این ابعاد با تشخیص مهندسین محاسبه می‌گردد.
شیب سوله در بخش سقف
عامل شیب بر ابعاد دهانه سوله تاثیر زیادی دارد و قبل از انتخاب نهایی باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. در سوله‌سازی نسبت شیب سقف به اندازه دهانه برعکس می‌باشد. هر چه دهانه سوله بزرگ‌تر باشد اندازه زاویه شیب آن کمتر می‌شود، درواقع سقف شیب ملایم‌تری دارد. این مورد همچنین بر میزان مقاومت سوله در برابر عوامل فیزیکی و بارهای وارده نیز تاثیر دارد و حدود آن را تعیین میکند. به همین دلیل، مهندسین طراح و سازندگان سوله، برای این کار ابعاد بهینه را در نظر می‌گیرند. به‌‌‌‌‌طوری‌که ضمن بیشترین امکان استفاده از سوله با اندازه دهانه مناسب، فشارها و نیروهای وارد بر سقف نیز باید نسبت به اندازه شیب محاسبه گردد.
اندازه دهانه سوله اصولا بین ۱۲ تا ۴۰ متر قابل قبول می‌باشد. اندازه بهینه بین ۲۰ تا ۳۵ متر است و برای کاربریهای مختلف متنوع می‌باشد. نسبت شیب سوله با اندازه دهانه سوله به این صورت مقایسه می‌شود که در دهانههای کوچکتر از شیب ۲۰٪ استفاده می‌گردد، اما برای دهانه بسیار بزرگ، شیب تا ۱۵ درصد مناسب است. البته در سوله‌هایی که دارای ابعاد دهانه بیش از ۴۰ متر هستند، این مقدار به ۱۰٪ کاهش پیدا میکند.
در تمامی این حالات باید تعادل و توازن نیرو بارهای وارده از طرف نیروهایی مانند بارش برف و وزش باد نیز باید توسط مهندسین اعمال شود و در نتیجه نهایی برای انتخاب دهانه مناسب برای سوله در نظر گرفته شوند.
اندازه مناسب دهانه سوله با توجه به نوع کاربری
با وجود اینکه انتخاب اندازه دهانه سوله یکی از بخش‌های سفارش ساخت آن است، اما اگر در مورد نوع کاربری آگاهی داشته باشیم، بهتر می‌توانیم اندازه مناسب برای دهانه مناسب سوله را انتخاب و اجرا کنیم. در این مورد مهندسین طراح تحقیقات جامعی را انجام داده‌اند و دهانههای مختلف را برای کاربریهای متفاوت به ورت زیر دسته بندی کرده‌اند:
- سولههای سبک (مانند سوله خرپایی با دهانههای ۲۲ متر که برای استفاده توس کارخانجات، سالن‌های ورزشی و استخر، مرغداری و گاوداری و موارد مشابه دیگر کاربرد دارد)
- سوله های سبک با دهانههای تا ۳۶ متر: برای مثال سوله از نوع UBM که برای مصارف کشاورزی و انبار محصولات این فیلد مناسب است. سوله‌هایی که دارای اندازه دهانه از ۱۰ تا ۳۶ متر هستند می‌توان در آن‌ها ارتفاع تا ۱۲ متر را اجرا نمود. از دیگر ویژگی‌های این سوله نصب سریع و آسان در کنار قابلیت افزایش طول سوله به طور نامحدود می‌باشد. این میزان دهانه همچنین برای مصارف صنعتی، سالن‌های تولید قطعات صنعتی و سردخانه‌های نگهداری مواد غذایی نیز دارای کاربرد است.
- در ساخت سوله برای راه‌اندازی کسب و کار و بازگشت سریع سرمایه نیز این نوع سوله با دهانه بین ۱۰ تا ۳۶ مناسب است.
- سولههای قوسی یا زمین به زمین با دهانه بین ۱۰ تا ۳۴ متر نیز از دیگر نمونه‌های کاربردی سوله می‌باشند که دارای مصارف متنوعی هستند و با استقبال خوبی بین کاربران روبرو شده‌اند.
دهانه سوله و صرفه اقتصادی سازه
یکی از عوامل مهم و تاثیرگذاری که در انتخاب دهانه مناسب برای ساخت سوله در نظر گرفته می‌شود، محاسبه سود و زیان ساخت و صرفه اقتصادی در کل پروژه می‌باشد. در واقع میزان مصالح کاربردی برای ساخت هر سوله به میزان زیادی به ابعاد آن بستگی دارد. مهندسین این بخش تلاش می‌کنند تا بتوانند به صرفه‌‌ترین و مناسب‌ترین هزینه را برای این نوع سازه در بخش‌های مختلف انتخاب و اجرا کنند، دهانه سوله نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای برآورد هزینه نیاز به محاسبه دقیق نیاز می‌باشد.
ثبت ديدگاه